In opdracht van onze klant Netwerk Mediawijsheid voerden wij een onderzoek uit naar asociaal gedrag op digitale media.
Uit dit onderzoek blijkt dat digitale mediagebruikers tussen de 16 en 80 jaar op sociale media niet voor elkaar opkomen als ze zien dat iemand publiekelijk wordt vernederd, buitengesloten of genegeerd. Terwijl zeventig procent vindt dat we anders met elkaar om moeten gaan online en er wel degelijk iets aan online kwetsend gedrag te doen is.
Dit onderzoek biedt inzichten in de factoren die online upstandergedrag belemmeren en versterken en is gevoerd in het kader van de Week van de Mediawijsheid, de jaarlijkse bewustwordingscampagne over het kritisch en actief omgaan met media. Deze vond plaats van 4 t/m 11 november 2022 en het thema van dit jaar is ‘Like en Cancel’. Zie ook onze case over dit thema.
De publicatie van Mediawijsheid vind je hier.
Aanpak
Wij hebben de gegevens voor dit onderzoek verzameld door middel van een online survey onder Nederlandse sociale media-gebruikers tussen de 16 en 80 jaar. Deze survey is uitgevoerd tussen 26 augustus en 8 september 2022 onder een steekproef van n=1.519 Nederlanders, die allen actieve gebruikers zijn van ten minste 1 sociale-media mediaplatform of berichtenapp. Voor dit onderzoek is het ISO gecertificeerde panel InVotes van No Ties gebruikt.
Voor de analyses maakten we onderscheid tussen vier verschillende generaties, namelijk Generatie Z (16 – 24 jaar oud), Millennials (25 – 39), Generatie X (40 – 59), en Babyboomers (60 – 80). We hebben gebruik gemaakt van vignetten: deelnemers kregen een fictieve maar realistische situatie voorgelegd waarover vervolgens vragen gesteld werden. De vignetten varieerden op type antisociaal gedrag en afstand tot het slachtoffer. Elke deelnemer kreeg vragen over één van deze vignetten. De bevindingen betreffen de perceptie van de deelnemer zelf en zijn gebaseerd op gangbare statistische analyses (variantieanalyse voor herhaalde metingen, multivariate variantieanalyse, correlatieanalyses en multivariate regressieanalyses).
Naast ons onderzoek is er een observatiestudie gedaan naar sociaal gedrag online onder scholieren aan de hand van de interactieve theatervoorstelling Block or Bless, ontwikkeld door Theaterhart. Het onderzoek is georganiseerd door Netwerk Mediawijsheid en de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam. In het gecombineerde onderzoeksrapport zijn de bevindingen uit zowel onze survey als de observatiestudie te lezen.
Resultaat
Uit dit onderzoek blijkt dat digitale mediagebruikers tussen de 16 en 80 jaar op sociale media niet voor elkaar opkomen als ze zien dat iemand publiekelijk wordt vernederd, buitengesloten of genegeerd. Terwijl zeventig procent vindt dat we anders met elkaar om moeten gaan online en er we degelijk iets aan online kwetsend gedrag te doen is.
Alle resultaten uit het onderzoek zijn uiteindelijk verwerkt in een uitgebreid rapport. Onderstaand enkele van de belangrijkste uitkomsten:
- Gebrek aan mediawijsheid weerhoudt omstanders om tot actie over te gaan. Ze beschikken niet over de juiste vaardigheden om dit aan te pakken.
- Generatie Z (16 – 24 jaar) is van alle generaties het meest geneigd om online voor anderen op te komen.
- Jongeren zijn echter vaak bang om zelf doelwit te worden en hebben weinig vertrouwen dat hun acties verschil maken.
- Daarnaast is het lastig om grensoverschrijdend gedrag op sociale media te herkennen.
- Upstandergedrag neemt toe wanneer het slachtoffer een bekende is of wanneer anderen uit de sociale omgeving dit ook doen en/of aanmoedigen.
Graag marktonderzoek laten doen? Neem contact op!
